De school en leerlingen met gedragsproblemen

De Onderwijsraad stelt in zijn advies dat het werken aan gedragsproblemen begint met sterk onderwijs door een professioneel lerarenteam. Dit gebeurt in een duidelijk gestructureerde school met heldere regels. Daarbinnen is er voldoende aandacht en ruimte voor persoonlijke relaties tussen leraren en leerlingen. Het basiszorgaanbod bestaat uit een helder pedagogisch-didactische structuur waarin gewenst gedrag wordt vastgesteld, geoefend en beloond en ongewenst gedrag wordt genegeerd en zo nodig bestraft.

De raad is van mening dat een nuchtere houding ten aanzien van classificatie van probleemgedrag gewenst is, en vraagt betrokkenen (scholen, leraren maar ook overheid) deze houding te onderschrijven en uit te dragen. Het etiketteren van een probleem of een stoornis kan helpen, maar hindert soms ook in de verdere loopbaan van de leerling. Het gaat erom leerlingen op te voeden tot zelfverantwoordelijkheid. Signaleren van (probleem)gedrag is goed, maar diagnosticeren is voorbehouden aan experts. De leraar heeft een cruciale rol in het omgaan met gedragsproblemen, en hij (of zij) verdient steun van de school. Dit kan de school doen door een duidelijke visie te hebben, heldere verwachtingen uit te spreken, ruimte te bieden voor professionalisering, een goede (zorg)infrastructuur te bieden op school, en inzet voor goede samenwerkingsrelaties met partijen buiten de school. Verder pleit de raad voor het opnemen van het vak handelingsgerichte omgang met gedragsproblemen in het kerncurriculum van de lerarenopleidingen en houdt hij een pleidooi voor het delen van kennis - in een academische werkgemeenschap – tussen praktijk (leraren, scholen en ouders) en wetenschap.

Minisymposium voortgezet onderwijs en gedragsproblemen

Vooruitlopend op de publicatie heeft de Onderwijsraad op 9 februari jl. een minisymposium georganiseerd over voortgezet onderwijs en gedragsproblemen. De raad was hiervoor te gast op het Transvaal College/J.C. Pleysierschool in Den Haag. In aanwezigheid van ervaringsdeskundigen, leraren, schoolleiders (regulier en speciaal onderwijs), beleidsmakers, gedragswetenschappers en andere belangstellenden heeft de raad zijn advies gepresenteerd en toegelicht. Daarnaast werden diverse aspecten uit de praktijk belicht door externe sprekers. Van deze bijeenkomst is een filmpje en een verslag gemaakt. Hieronder vindt u de presentaties van de sprekers:

• Effectief en gestructureerd omgaan als basis voor het omgaan met gedragsproblemen, Joke Reijman, lid Onderwijsraad;
• Gedragsproblemen op een reguliere VO-school: wat doe je eraan en waar liggen knelpunten Madelon Kruijff, rector Teyler College Haarlem;
• Het omgaan met gedragsproblemen en het gebruik van handelingsplannen op een cluster 4-school, Els Westerhuis, directeur Transvaal College / J.C. Pleysierschool;
• Noodzaak van een academische werkgemeenschap rond gedragsproblemen, Aryan van der Leij, hoogleraar orthopedagogiek/Universiteit van Amsterdam.