Onderwijsraad benoemt waarnemingen over regeerprogramma
In opmaat naar een nadere kennismaking met de bewindspersonen van OCW, benoemt de Onderwijsraad in een brief enkele waarnemingen over het regeerprogramma. Dit doet de raad aan de hand van drie onderwerpen: onderwijskwaliteit, schaarste en tweedeling, en overheidssturing. Op deze onderwerpen heeft de raad eerder advies uitgebracht en zijn adviezen voorzien.
De komende kabinetsperiode wordt getekend door grote opgaven en uitdagingen voor het onderwijs, zoals het leraren- en schoolleiderstekort, het tegengaan van kansenongelijkheid, het duurzaam verbeteren van het onderwijs in taal en rekenen/wiskunde en het garanderen van toegang tot verschillende vormen van vervolgonderwijs.
Onderwijskwaliteit
De raad herkent de zorgen van de regering over het waarborgen van goed onderwijs voor iedereen. Met de aankondiging van een Herstelplan kwaliteit onderwijs zet het kabinet de focus op verbetering van het taak- en rekenonderwijs voort. Het advies Taal en rekenen in het vizier (2022) roept op de factoren die deze kwaliteit bepalen, langdurig en in samenhang aan te pakken. Dat is nodig, omdat de beheersing van lezen, schrijven en rekenen op niveau krijgen én houden vraagt om aanhoudende aandacht over kabinetsperioden heen.
Schaarste en tweedeling
De raad heeft grote zorgen over de aanhoudende personele schaarste in het onderwijs en de negatieve invloed daarvan op de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs. Langetermijnbeleid en toereikende bekostiging zijn nodig om er daadwerkelijk voor te kunnen zorgen dat ‘ieder talent telt’.
De raad acht het bovendien noodzakelijk dat de overheid gericht werk maakt van een betere doorstroom naar en binnen het voortgezet onderwijs. Het huidige onderwijsstelsel wordt gekenmerkt door vroege selectie en een sterke scheiding naar onderwijssoorten. Dit heeft negatieve gevolgen voor de ontwikkelkansen van verschillende groepen leerlingen. Het stelsel doet hiermee leerlingen én de samenleving tekort. Het advies Later selecteren, beter differentiëren (2021) biedt handreikingen om hierin verbetering te brengen. In het vervolgonderwijs ziet de raad spanning tussen de terugloop van studenten in het beroepsonderwijs en hoge studentenaantallen in het wetenschappelijk onderwijs. En spanning tussen het (hoger) onderwijsaanbod in de Randstad en in krimpregio’s. Daarvoor is aandacht nodig bij de uitwerking van de bezuiniging op het hoger onderwijs en de wetenschap.
Overheidssturing
Het is belangrijk dat de overheid stuurt op een goede werking van het onderwijsbestel. Daarbij dient de overheid terughoudend te zijn met sturing op zaken die primair aan het veld zijn, zoals de keuze voor onderwijsmethodes. Het is van belang dat de overheid consistent en navolgbaar handelt, zowel in beleid als in bekostiging. De raad ondersteunt het kabinetsvoornemen om samenhangend richting te geven aan langetermijndoelen, door structurele taken structureel te financieren en het aantal losse maatregelen te verminderen.